Το σπήλαιο των
Πετραλώνων είναι ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία όχι μόνο της Χαλκιδικής αλλά
ολόκληρης της Ελλάδας, που το επισκέπτεται πλήθος κόσμου, κάθε ηλικίας.
Βρίσκεται στην περιοχή των Μουδανιών στη Χαλκιδική, περίπου 50 χλμ. από τη
Θεσσαλονίκη και 1 χλμ. από το χωριό Πετράλωνα. Εκτείνεται σε χώρο 180
στρεμμάτων, είναι επισκέψιμο και στον χώρο λειτουργεί Ανθρωπολογικό Μουσείο. Το
σπήλαιο είναι γνωστό κυρίως για τα ίχνη κατοίκησης Αρχανθρώπων 700.000 περίπου
ετών, των αρχαιότερων Ευρωπαίων προγόνων που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.
Η ιστορία της
εύρεσης του σπηλαίου ξεκίνησε τυχαία την άνοιξη του 1959. Ο Φίλιππος Χατζαρίδης
από το χωριό Πετράλωνα έψαχνε πηγή νερού στον λόφο «Κατσίκα» και βρέθηκε σε μια
σχισμή του βράχου. Από εκεί κατέβηκαν οι συντοπίτες του με σχοινιά και βρέθηκαν
να αντικρίζουν έκθαμβοι ένα ανεπανάληπτο θαύμα της φύσης. Ένα χρόνο μετά, ένας
άλλος κάτοικος της κοινότητας Πετραλώνων, ο Χρήστος Σαρηγιαννίδης, βρήκε το
περίφημο κρανίο του Αρχανθρώπου. Μετά ανέλαβε δράση ο καθηγητής Άρης Πουλιανός.
Το σπήλαιο έγινε από τότε γνωστό σε ολόκληρο τον κόσμο. Ήταν, όπως ειπώθηκε
τότε, το σπίτι του αρχαιότερου Ευρωπαίου πολίτη.
Ο Άρης Πουλιανός ξεκινά συστηματικές
ανασκαφές το 1965 και σύντομα ανακοινώνει ότι ο Αρχάνθρωπος των Πετραλώνων
είναι 700.000 ετών και ότι αποτελεί αρχαϊκή μορφή τού σύγχρονου ανθρώπου.
Βρίσκει απολιθώματα ανύπαρκτων σήμερα στην περιοχή ζώων, όπως από λιοντάρια,
ύαινες, αρκούδες, πάνθηρες, ελέφαντες, ρινόκερους, μεγάκερους, βίσονες και
διάφορα είδη ελαφιών και ιπποειδών, καθώς επίσης και 25 είδη πουλιών, 16 είδη
τρωκτικών και 17 είδη νυκτερίδων.
Κατά την είσοδό
σας, δεξιά και αριστερά στα τοιχώματα του τούνελ υπάρχουν προθήκες ( ανοίγματα) , οι οποίες περιέχουν
πέτρινα και οστέινα εργαλεία, καθώς και οστά, σιαγόνες και δόντια διαφόρων
ζώων. Η εσωτερική θερμοκρασία παραμένει σταθερή γύρω στους 17 (+ 1) βαθμούς
Κελσίου χειμώνα-καλοκαίρι.
Λίγα βήματα και θα δείτε αναπαράσταση του
αρχανθρώπου. Πως ζούσαν οι προ-προγονοί μας εντός του σπηλαίου. Δεξιά, στην
ίδια αίθουσα, κάτω από ένα διαφανές πλαστικό, έχουν αποκαλυφθεί και παραμείνει
στη θέση τους οστά αλόγου, μία σιαγόνα ελαφιού, μία σιαγόνα άγριου όνου και ένα
παλαιολιθικό εργαλείο από χαλαζία.
Στην κεντρική και μεγαλύτερη αίθουσα του
σπηλαίου, σε βάθος 30 μέτρων, βρέθηκε τμήμα κρανίου νεαρού Αρχανθρώπου.
Στην "Αίθουσα της Μεσογείου", στα
αριστερά βρίσκεται η αναπαράσταση μίας εστίας. Εκεί βρέθηκαν ίχνη φωτιάς από
καμένα κοκάλα και στάχτες που χρονολογούνται και αυτές στα 700.000 χρόνια πριν
και αντιπροσωπεύουν την αρχαιότερη φωτιά που έχει ανάψει ανθρώπινο χέρι πάνω
στη Γη (οι αυθεντικές στάχτες εκτίθενται στο Ανθρωπολογικό Μουσείο)
Το τελευταίο επισκέψιμο τμήμα είναι το
"Μαυσωλείο", που είναι η πιο στεγνή και πιο ζεστή αίθουσα του
σπηλαίου. Εδώ βρέθηκε το κρανίο και ο σκελετός του Αρχανθρώπου, ο οποίος ήταν
άντρας και είχε ύψος 155-157 εκατοστά. Πέθανε σε ηλικία περίπου 30-35 ετών,
ήταν δηλαδή πολύ ηλικιωμένος για την εποχή του, αφού η μέση ηλικία κυμαινόταν
τότε ανάμεσα στα 18 και τα 20 χρόνια. Γύρω του βρέθηκαν διάσπαρτα οστά ζώων, τα
περισσότερα υπολείμματα τροφής, πολλές οστέινες βελόνες και ίχνη φωτιάς.